Zea mays







































Mays



Zea mays

Taxinomia

Regnum:

Plantae


Divisio:

Magnoliophyta


Classis:

Liliopsida


Ordo:

Poales


Familia:

Poaceae


Genus:

Zea


Species:

Z. mays


Binomen

Zea mays
L.

Zea mays (binomen a Linnaeo anno 1753 statutum), Latinitate communi zea[1] seu maizium[2] (a lingua Taino mahiz), est gramen familiae Poacearum, frumentum ab Indis Mesoamericanis temporibus praehistoricis primum excultum. Caulis foliosa spicas generat quae semina nucleos appellata continent. Nuclei ut holus vel amylum in arte coquinaria adhibentur. Olmeci et Maiae permultas varietates maizii, et molitas et per nixtamalizationem commutatas, coquere solebant. A medio fere millennio tertio a.C.n., maizium per multum Americae excolebatur.[3] Tota regio retia commercii condidit in residuo et varietatibus messium maizi posita. Exeunte saeculo XV ineunteque XVI, cum America ab Europaeis colonizata esset, exploratores mercatoresque maizium ad Europam importabant, quod in alias civitates introducebant. Cultura maizii ad cetera quoque loca mundi extensa est, quod sub diversis caelis crescit. Varietates saccharo plenae, maizium dulce appellatae, pro cibo humano usitate excoluntur, dum varietates maizii agrestis pro victu animalium sunt. E granis Zeae mays varietatis evertae maizium inflatum praeparatur.



Notae |




  1. "unicum zeae granum edes": Codex Chimalpopoca cap. 13


  2. Traupman, Iohannes. [2003]. Colloquia Latine Exercito Orali, editio tertia (Anglice: Conversational Latin for Oral Proficiency, Third Edition.). pp 71, 297. Vauconda, IL: Editores Bolchazy-Carducci. ISBN 086516438X. "Maiza": Carolus Egger, ed., ed. (1992, 1997) .mw-parser-output .existinglinksgray a,.mw-parser-output .existinglinksgray a:visited{color:gray}.mw-parser-output .existinglinksgray a.new{color:#ba0000}.mw-parser-output .existinglinksgray a.new:visited{color:#a55858}
    (Italiane). Lexicon Recentis Latinitatis. Urbis Vaticanae: Libraria Editoria Vaticana 
    ISBN 8820917319 (vol. I: A-L), ISBN 8820922398 (vol. II: M-Z), vol. II, p. 13, s.v. mais.



  3. Roney 2009:4.



Bibliographia |












































































































































































Grana maizii flava

Valor nutritivus per 100 g
Vis nutritivus
360 kJ
Carbohydrata
18.7 g
Amulum
5.7 g
Sacchara
6.26 g
Fibrum
2 g
Pingue
1.35 g
Proteinum
3.27 g
Tryptophan
0.023 g
Threoninum
0.129 g
Isoleucinum
0.129 g
Leucinum
0.348 g
Lysinum
0.137 g
Methioninum
0.067 g
Cystinum
0.026 g
Phenylalaninum
0.150 g
Tyrosinum
0.123 g
Valinum
0.185 g
Argininum
0.131 g
Histidinum
0.089 g
Alaninum
0.295 g
Acidum asparticum
0.244 g
Acidum glutamicum
0.636 g
Glycinum
0.127 g
Prolinum
0.292 g
Serinum
0.153 g
Aqua
75.96 g
Vitaminum A equiv.
9 μg (1%)
- luteinum
644 μg
Thiaminum
0.155 mg (12%)
Riboflavinum
0.055 mg (4%)
Niacinum
1.77 mg (12%)
Acidum pantothenicum
0.717 mg (14%)
Vitaminum B6
0.093 mg (7%)
Folatum
42 μg (11%)
Vitaminum C
6.8 mg (11%)
Ferrum
0.52 mg (4%)
Magnesium
37 mg (10%)
Manganum
0.163 mg (8%)
Phosphorus
89 mg (13%)
Kalium
270 mg (6%)
Zincum
0.46 mg (5%)

datorum USDA
Valores per centum secundum normas CFA
Fons: USDA Nutrient Database

Fontes antiquiores


  • 1494-1530 : Petrus Martyr ab Angleria, De orbe novo decades lib. 1 Textus

  • 1518 : Ioannes Nannius Utinensis, picturae botanicae porticus Amoris et Psychae in viridarii Augustini Chigii quaere speciem no. 160

  • circa 1530 : "Relatione d'alcune cose della Nuova Spagna e della gran città di Temestitan Messico" in Giovanni Battista Ramusio, ed., Navigationi et viaggi (Venetiis, 1555-1559) vol. 3 ff. 254r-259r editionis 1606

  • 1586 : Ioannes Lerius, Historia navigationis in Brasiliam (Genavae) p. 102: "quod Indorum historiographus Mais nominat"

  • 1601 : Carolus Clusius, Rariorum plantarum historia (Antverpiae) appendix pp. ccxv-ccvi "panicum Americanum"

  • 1775 : Cristoforo Pilati, "Aggiunta sopra il formentone" in Agostino Gallo, Le venti giornate dell' agricoltura e de'piaceri della villa (nova editio. Brixiae) (pp. 533-558 apud Google Books)


Eruditio


  • Bruce F. Benz, "Archaeological evidence of teosinte domestication from Guilá Naquitz, Oaxaca" in Proceedings of the National Academy of Sciences vol. 102 (2005) pp. 2104–2106

  • Sean B. Carroll, "Tracking the Ancestry of Corn Back 9,000 Years" in New York Times (24 Maii 2010)

  • Michele Fassina, "Il mais nel Veneto nel Cinquecento. Testimonianze iconografichee prime esperienze colturali" in Angela Caracciolo Angelò, ed., L'impatto della scoperta dell'America nella cultura veneziana (Romae: Bulzoni, 1990)

  • Roberto Finzi, "Sazia assai ma dà poco fiato": il mais nell'economia e nella vita rurale italiane, secoli XVI-XX. Booniae: CLUEB, 2009

  • Walton C. Galinat, "Maize: gift from America's first peoples" in Nelson Foster, Linda S. Cordell, edd., Chilies to Chocolate: Food the Americas Gave the World (Tucson: University of Arizona Press, 1992) pp. 47-60 (Paginae selectae apud Google Books)

  • David Gentilcore, "The Impact of New World Plants, 1500–1800: The Americas in Italy" in Elizabeth Horodowich, Lia Markey, edd., The New World in Early Modern Italy, 1492–1750 (Cantabrigiae: Cambridge University Press, 2017) pp. 190-205 (Paginae selectae apud Google Books)


  • Jules Janick, Giulia Caneva, "The First Images of Maize in Europe" in Maydica vol. 50 (2005) pp. 71-80

  • Richard S. MacNeish, Mary W. Eubanks, "Comparative analysis of the Rio Balsas and Tehuacan models for the origin of maize" in Latin American Antiquity vol. 11 (2000) pp. 3-20

  • D. R. Piperno, K. V. Flannery, "The earliest archaeological maize (Zea mays L.) from highland Mexico: New accelerator mass spectrometry dates and their implications" in Proceedings of the National Academy of Sciences vol. 98 (2001) pp. 2101–2103

  • Dolores R. Piperno, Anthony J. Ranere, Irene Holst, Jose Iriarte, Ruth Dickau, "Starch grain and phytolith evidence for early ninth millennium B.P. maize from the Central Balsas River Valley, Mexico" in Proceedings of the National Academy of Sciences vol. 106 (2009) pp. 5019–5024

  • Anthony J. Ranere, Dolores R. Piperno, Irene Holst, Ruth Dickau, José Iriarte, "The cultural and chronological context of early Holocene maize and squash domestication in the Central Balsas River Valley, Mexico" in Proceedings of the National Academy of Sciences vol. 106 (2009) pp. 5014–5018

  • John Roney, "The Beginnings of Maize Agriculture" in Archaeology Southwest vol. 23 (2009) p. 4 ff.

  • Jonathan D. Sauer, Historical Geography of Crop Plants: A Select Roster (CRC Press, 1993) pp. 228-236 (Paginae selectae apud Google Books)



Nexus externi |





Inflorescentia mas, tassel Anglice appellata, in multis floribus parvis consistit.




Inflorescentia feminea, cum serica iuveni.





Flores mares.




Nuclei maizii.




Exoticae maizii varietates conliguntur ad addendam diversitatem geneticam.






Wikidata-logo.svg

Situs scientifici: Tropicos • Tela Botanica • GRIN • ITIS • Plant List • NCBI • Biodiversity • Encyclopedia of Life • GrassBase • Plant Name Index • mays Plants for a Future • Plantes d'Afrique • Flora of China • INPN France • USDA Plants Database





Wikispecies-logo.svg
Vide Zeam mays apud Vicispecies.






Commons-logo.svg

Vicimedia Communia plura habent quae ad Zeam mays spectant.









Popular posts from this blog

Liquibase includeAll doesn't find base path

How to use setInterval in EJS file?

Petrus Granier-Deferre