Jazz
Iazensis musica[1] sive musica iazzica[2] est musica saeculo vicensimo orta, unus e pluribus eventibus occursus musicarum Africae et Europae in continenti Americana Septentrionali. Sunt alia musicae genera prognata dum haec geruntur, posteriora saeculi undevicensimi incipiendi parte, in primis musica Brasiliae et Cubae in America meridionali (etiam appellatae musica Latina). Alterum genus musicum ex America Septentrionali oriundae est blues, sed difficile est definire limites exactos inter cunctos modos propter magnam commotionem mutuam. Notabile generis iazensis indicium est magna improvisationis licentia.
Index
1 Propria musicae jazz
2 Historia et musici
2.1 Jazz vetus
2.1.1 Initia musicae jazz in meridie Civitatum Foederatarum Americae et migratio ad septentrionem
2.1.2 Anni 1930: aetas impetus
2.2 Jazz modernum
2.2.1 In principio: bebop
2.2.2 Reditio ad radices Europaeas et Africanas
2.2.3 Dimensiones ignotae: jazz liberum
2.2.4 Appropinquatio ad musicam popularem: "fusio"
2.2.5 1970 usque ad hoc tempus: bebop novum et "proclivitates adversae"
3 Instrumenta praelata musicae jazz
3.1 Cornua
3.2 Chordata
3.3 Percussio
3.4 Alii
4 Parvula selectio canticorum
4.1 Jazz vetus
4.2 Canticula
4.3 Blues
4.4 Impetus
4.5 Bebop
4.6 Jazz Latinum
4.7 Brasiliense
5 Sententiae
6 Nexus interni
7 Notae
8 Bibliographia
Propria musicae jazz |
- Quivis musicus generis jazz petit sonoritatem "distinctivam"; non est species perfecta soni saxophonii (exempli gratia, sed "sonus Hawkinsi, Rollinsi, Parkeri," etc.)
Metrum fundamenti musicae jazz probat "combinationem" esse metrorum saltatorium Africae et Europae, in qua pondus Africae est maius.
Harmonia generis jazz est "extensio" Europaeae.- Jazz aptus est elaborare tropi originis Africanae modo Europaeo (blue notes 'notae caeruleae').
- "Possibilitates" improvisationis modo metrico, melodico, sive harmonico—singulariter vel consortio integro—in jazz "prope infinitae" sunt.
- Maioritas instrumentorum generis jazz originis Europaeae est, sed modus eorum psallendi manibus musicorum Africano-Americanorum graviter transformabatur.
Historia et musici |
Jazz vetus |
Initia musicae jazz in meridie Civitatum Foederatarum Americae et migratio ad septentrionem |
Urbs Nova Aurelia in civitate Ludoviciana patria esse musicae jazz dicitur. Ferdinandus "Jelly Roll" Morton clavilista et compositor, ibi natus, contendit se ipsum inventorem esse musicae jazz, anno 1902. Sicagum autem, post annum 1917, fuit medium musicae jazz per praesentiam musicorum praeclarissimorum (exemplorum gratiae, tubicenum Iosephi "Regis" Oliver et Ludovici Armstrong, discipuli sui). A quarto decennio saeculi vicensimi, Novum Eboracum locus potentissimus in progressione musicae jazz putatur.
Anni 1930: aetas impetus |
Genus musicae jazz annorum 1930 impetus (Anglice: swing) appellatur, et indicium illius aetatis est sonoritas magnorum gregum. Greges maximae "influentiae" annorum 1930 sunt:
- Eduardus "Dux" Ellington
- Gulielmus "Comes" Basie
- Iacobus Lunceford
Fuerunt autem musici coloris albae magni eventus multis auditoribus:
- Beniaminus Goodman
- Arthurus Shaw
Illo tempore, nova musici species surgit: solista? instrumentalis. Primus saxophonista auctoritatis maioris fuit Coleman "Bean" Hawkins, sed Lester "Prez" Young "stilum" contrarium de aequo effectu creavit. Praecipue celebra fuit eius "cooperatio"? cum Gulielma Holiday cantrice. Alii saxophonistae eaedem aetatis fuerunt Ioannes Hodges et Beniaminus Webster, et tubicines "influentiales"? istius generis fuerunt Rex Eldridge, Rex Stewart, Carolus Shavers, et 'Henricus "Red" Allen.
Jazz modernum |
In principio: bebop |
Bello Orbis Terrarum II gesto, jazz modernum nascitur (genera anteriora musicae jazz veteris sive traditionalis partes formant). Primum genus huius linguae musicae bebop (verbum Anglicum) appellatur, cuius procreatores sunt
- Carolinus Parker
- Dizzie Gillespie
- Thelonius Monk
Verbum bebop ipsum non habet unam significationem tantum; dicitur fictio onomatopoetica esse figurarum quae invenerunt tympanistae styli novi, praecipue Kennethus Clarke.
Reditio ad radices Europaeas et Africanas |
Sexto decennio saeculi exstabant duo magnae musicae jazz "substili," hinc jazz frigidum (Anglice: cool jazz), cuius capita sunt
- Miles Davis
- Ioannes Levis
Sequebantur permulti musici coloris albae de occidentali Civitatum Foederatorum Americae litore (exemplorum gratia, "Short" Rogers, Chet Baker, Shelly Man, Ricardus Kamuca, et Iosephus Mondragon). Inclutissima compositio eventu (hoc est, coram publico largo) musicae jazz integrae, Cape Quinque (Anglice: Take Five; Paulus Desmond scripsit), est exemplum clarissimum musicae jazz frigidae.
Et illinc bebop durum, subgenus praecipuum musicorum Africano-Americanorum, exemplorum gratia
- Miles Davis
- Maximianus Roach
- Theodorus "Sonny" Rollins
- Ioannes Coltrane
- Carolus Mingus
- Horatius Silver
Dimensiones ignotae: jazz liberum |
Post annum 1960, coepit in progressione musicae jazz repletum experimentorum decennium. Genus ipsum jazz liberum nominatum est pro Jazz Liberum, albo saxophonistae Texiani, Ornetti Coleman. Praeterea, Quattuor Ioannis Coltrane fecit conlationem magnam genere novo (Amor Supremus, Ascensio, Navis Solis, Expressiones). Alii musici generis jazz liberi sunt:
- Caecilius Tailor
- Albertus Ayler
- Donaldus Cherry
- Archibaldus Shepp
Appropinquatio ad musicam popularem: "fusio" |
Annos 1960, 1968, et 1969, Miles Davis fecit alba Modo silentio et Coctum scorti, quae generaliter habentur pro initio musicae fusionis. Consortia egregia musicae fusionis comprehendun:
Headhunters clavilistae Herberti Hancock
Symphoniaci Mahavishnu citharistae Britannici Ioannis McLaughlin et organistae Tzechi Ioannis Martel (cum Gulielmo Cobham tympanista)
Praedictio tempestatis saxophonistae Wayne Shorter et organistae Austriaci Iosephi Zawinul (cum Ioanne Francisco "Iaco" Pastorio bassista).
Reditio in perpetuo clavichordistae Armandi Antonii "Pulluli" Corea
Annis 1970, multi musici non se absterrebant a maximis concessionibus ad insulsitates musicae popularis istae aetatis (exempli gratia, saxophonista Grover Washington Iunior)
1970 usque ad hoc tempus: bebop novum et "proclivitates adversae" |
Ex 1970 et 1980 sunt permulta musicae jazz subgenera. Winton Marsalis, tubicen de Nova Aurelia, est propugnator factionis musicorum qui praeferunt jazz modo vetere psallatur, sed notiones contrarissimae extant. Exempli gratia, Ioannes Zorn saxophonista contendit per "culturam Iudaicam validamque," et jazz Europaeum confirmatur (Ioannes Garbarek Norvegiae, Martialis Solal Franciae, et alii).
Instrumenta praelata musicae jazz |
Cornua |
- Clarinula
Saxophonium (varietates: supremum, altum, tenor, barytonum)- Tibia
Tuba (varietates: corniculum, fliscornu)- Tuba ductilis
Chordata |
- Contrabassus
- Clavichorda
- Kithara
- Violinum
Percussio |
- Tympana et Cymbala
- Varia instrumenta percussionis de origine Africano vel Americano meridionale (e.g. congae)
Alii |
- Vox humana
- Varia organa electrica sive electronica (Anglice: keyboards)
- Vibraphonium
Parvula selectio canticorum |
Composistiones musicae jazz sunt innumerabiles. Exstant tamen nonnulla centena carmina praelata, quae orbe integri usurpantur musicis. Partes illarum carminum (Anglice: standards) simile est cantu firmo Mediae Aetatis Europaeae, sed fundamenta sunt improvisationum.
Jazz vetus |
Glaucum Sancti Ludovici, Infra Ad Ripam, Pannus Tigri, Quando Sancti Invadent, Infirmarium Sancti Iacobi, Glaucum Viae Piscinae....
Canticula |
Canticula non sunt compositiones musicorum generis jazz, sed partes comoediarum musicalium vel imaginum moventium. Compositores celebri sunt Georgius Gershwin, Coelius Porter, Hieronymus Kern.
Omnia Res Quae Es, Tempus Aestivum, Dies Nebulosa, Stella Luce Stellarum, Domina Esto Bene, Et Nocte Et Die....
Blues |
Saltus Billii, Recte Sine Venatorem, Septem Glaucum, Monachus Glaucus, Nunc Est Tempus, Sandus....
Impetus |
Cape Ferroviam "A", Rosa Mellis, Dulce Georgia Fusca, Animo Sentimentale, Non Significat Rem Nisi Tenet Impetum....
Bebop |
Nox Tunesiae, Gloriosando, Confirmatio, Evidentia, Cum Anima, Avis Paradisi, Quasimodo....
Jazz Latinum |
Caligulae Suecae Meae, Sanctus Thomas, Somnium Nicae, Adeps, Calypsum Ubique....
Brasiliense |
Puella Ipanemaca, Dissonatum, Insensibilis, Samba Solae Notae....
Sententiae |
- "Jazz est teneritas atque magna violentia."—Geretrudis Stone, scriptrix Americana.
- "Musicam appellabamus."—Eduardus Condon, cytharista
- "Bebop est modus meus amicorumque meorum audiendi musicam."—Ioannes "Dizzie" Gillespie, tubicen.
Nexus interni
- Musica popularis
Notae |
↑ Lexicon Curiae Romanae.
↑ Ebbe Vilborg. Norstedts svensk-latinska ordbok. Editio secunda anni 2009. Pronuntiatio [ˈjatsika] praescribitur.
Bibliographia |
- Berendt, Joaquin Ernest. 2005. Das Jazzbuch. Francofurtum ad Moenum. ISBN 3-10-003802-9 (Germanice).
- Dyer, Godfred. 1991. But Beautiful: A Book about Jazz. Londinium. ISBN 0-86547-508-3 (Anglice).
- Lees, Eugene. 2001. Cats of Any Color. Cantabrigia et Novum Eboracum. ISBN 0-306-80950-8 (Anglice).
- Polillo, Arrigo. 1975. Jazz: La vicenda ei protagonisti della musica afro-americana. Mediolanum (Italice).
Schuller, Gunther. 1986. Early Jazz: Its Roots and Musical Development. Oxonia. ISBN 0-19-504043-0 (Anglice).
Schuller, Gunther. 1991. The Swing Era: The Development of Jazz 1930-1945. Oxonia. ISBN 0-19-504043-0 (Anglice).